Ελκώδης κολίτιδα
Η ελκώδης κολίτιδα αποτελεί μια σοβαρή χρόνια φλεγμονώδη νόσο η οποία προσβάλλει τον εσωτερικό χιτώνα του παχέος εντέρου, προκαλώντας έλκη και ρωγμές. Αν και σπάνια επηρεάζει το λεπτό έντερο, μπορεί να επεκταθεί στο κατώτερο τμήμα του, τον ειλεό. Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα ηλικίας από 15 έως 40 ετών. Παρόλα αυτά, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί σε μικρότερες ηλικίες. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι προσβάλλει εξίσου και τα 2 φύλα.
Η φλεγμονή που προκαλεί η ελκώδης κολίτιδα εντοπίζεται κυρίως στον ορθό και το χαμηλότερο μέρος του παχέος εντέρου, αλλά σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο το παχύ έντερο. Αυτή η φλεγμονή διαταράσσει την κανονική λειτουργία του εντέρου, μειώνοντας την ικανότητά του να απορροφά ύδατα, γεγονός που συχνά οδηγεί σε διάρροια. Οι πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε έλκη στον εντερικό βλεννογόνο, προκαλώντας αιμορραγία, παραγωγή πύου και βλέννας.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η ελκώδης κολίτιδα δεν πρέπει να συγχέεται με το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου ή τη νόσο του Crohn, παρά τις ομοιότητες στη συμπτωματολογία.
Αιτίες της ελκώδους κολίτιδας
Οι ακριβείς αιτίες που οδηγούν στην εμφάνιση της ελκώδους κολίτιδας παραμένουν ασαφείς. Παρά την πληθώρα θεωριών, καμία δεν έχει επιβεβαιωθεί πλήρως. Ωστόσο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι η γενετική προδιάθεση και οι εξωτερικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της νόσου. Μια από τις επικρατέστερες θεωρίες είναι ότι η νόσος μπορεί να προκληθεί από μια ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού σε κάποιον ιό ή βακτήριο.
Όσον αφορά τη διατροφή, δεν έχει βρεθεί κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο που προκαλεί την ασθένεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρόλο που το κάπνισμα και το άγχος δεν αποτελούν άμεσα αίτια της νόσου, ενδέχεται να πυροδοτούν τα συμπτώματά της σε ορισμένους ασθενείς.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της φλεγμονής και την έκταση του παχέος εντέρου που έχει επηρεαστεί.
Στις ήπιες έως μέτριες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αιμορραγία από το ορθό
- Διάρροια
- Αίσθηση ότι το έντερο δεν έχει εκκενωθεί πλήρως
- Ήπιες κοιλιακές κράμπες
- Ακράτεια
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν:
- Σοβαρό κοιλιακό πόνο
- Απώλεια βάρους και όρεξης
- Πυρετό
- Αφυδάτωση
- Καθυστέρηση της ανάπτυξης σε παιδιά και εφήβους
Πώς διαγιγνώσκεται η ελκώδης κολίτιδα;
Η κολονοσκόπηση αποτελεί το πιο βασικό εργαλείο για τη διάγνωση και εκτίμηση της ελκώδους κολίτιδας. Μέσω αυτής, ο ιατρός μπορεί να εξετάσει τον εντερικό βλεννογόνο και να λάβει βιοψίες για περαιτέρω ανάλυση. Η κολονοσκόπηση επίσης βοηθάει στη διαφορική διάγνωση μεταξύ της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn.
Ωστόσο, σε επείγουσες περιπτώσεις, η κολονοσκόπηση αποφεύγεται λόγω του κινδύνου διάτρησης του εντέρου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η ορθο-σιγμοειδοσκόπηση αποτελεί μια ασφαλέστερη επιλογή. Επιπλέον, η αξονική τομογραφία χρησιμοποιείται για την ανίχνευση τοξικού μεγακόλου και άλλων επιπλοκών.
Ελκώδης κολίτιδα και Θεραπεία
Η θεραπευτική προσέγγιση για την ελκώδη κολίτιδα εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Η αρχική θεραπεία περιλαμβάνει συνήθως αλλαγές στη διατροφή και φαρμακευτική αγωγή. Οι ασθενείς καλούνται να αποφεύγουν τροφές που μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα, ειδικά λόγω των στενώσεων που δημιουργούνται στο έντερο.
Ορισμένες από τις τροφές προς αποφυγήν περιλαμβάνουν:
- Γαλακτοκομικά προϊόντα
- Αλκοόλ
- Καφεΐνη (καφές, τσάι, αναψυκτικά)
- Τηγανητά, λιπαρά και πικάντικα φαγητά
- Κόκκινο κρέας
- Σάλτσες και καρυκεύματα όπως κέτσαπ, μουστάρδα
- Φρούτα και χυμοί
- Τεχνητά πρόσθετα και γλυκαντικά
- Ψωμί ολικής αλέσεως και πολύσπορο
- Ορισμένα λαχανικά (π.χ. μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι)
- Φασόλια
Η αποφυγή παυσίπονων όπως η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα είναι επίσης σημαντική.
Στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων και η αποτροπή των εξάρσεων της νόσου.
Σε περιπτώσεις που η φαρμακευτική αγωγή δεν αποδίδει ή προκύπτουν σοβαρές επιπλοκές, η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την τελική λύση.
Η λαπαροσκοπική χειρουργική υπερτερεί έναντι της κλασσικής τεχνικής τόσο σε επείγουσα βάση (λαπαροσκοπική υφολική κολεκτομή με τελική ειλεοστομία σε περιπτώσεις επιπλοκών όπως διάτρηση εντέρου – τοξικού μεγακόλου) όσο και στην αποκατάσταση προγραμματισμένα σε δεύτερο χρόνο ( δημιουργία J pouch, IPAA surgery ). Μικρότερο χειρουργικό stress για τον οργανισμό, λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, μικρότερη διαμονή στο νοσοκομείο, γρηγορότερη επάνοδος στις φυσιολογικές δραστηριότητες, δεν δημιουργεί συμφύσεις και καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ελκώδη κολίτιδα, επικοινωνήστε με τον έμπειρο Γενικό Χειρουργό Δρ. Σωτηρόπουλο Δημήτριο.